Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy dotyczące odwrotnego obciążenia dla usług budowlanych. Aby zastosować mechanizm odwrotnego obciążenia świadczący usługę musi działać jako VAT podwykonawca. Ustawa nie definiuje tego pojęcia wobec tego wskazówek można poszukiwać m.in. w interpretacjach indywidualnych.

Pojęcie w VAT podwykonawca było przedmiotem analizy w interpretacjach indywidualnych wydawanych w ostatnich miesiącach przez organy podatkowe. Dają one pewną podstawę do ustalenia w konkretnym przypadku czy podatnik wykonujący usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o podatku od towarów i usług powinien zastosować odwrotne obciążenie czy zasady ogólne.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6 kwietnia 2017 r. sygn. 1462-IPPP3.4512.130.2017.1.JŻ

Podkreślić przy tym należy, że o sposobie opodatkowania usług budowlanych lub budowlano-montażowych świadczonych przez Spółkę oraz uznania danego podmiotu za generalnego wykonawcę czy podwykonawcę nie mogą przesądzać oświadczenia, w których podmiot deklaruje w jakim charakterze działa oraz, że rozliczy podatek VAT od nabytych usług. Zasady opodatkowania określone zostały bowiem bezpośrednio w powszechnie obowiązujących przepisach prawa podatkowego, z których wynika, że w przypadku wykonywania usług w charakterze podwykonawcy do rozliczenia podatku z tytułu transakcji zobowiązany jest usługobiorca.

Jednocześnie, kwestii uznania danego podmiotu za wykonawcę generalnego bądź podwykonawcę, o którym mowa w art. 17 ust. 1h ustawy nie można wywodzić na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego oraz ustawy Prawo zamówień publicznych czy też nazewnictwo jakim posłużono się w umowie między podmiotami. Jak wskazano w niniejszej interpretacji dla prawidłowego rozumienia pojęcia „podwykonawca” wystarczające jest posłużenie się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. O statusie wykonawcy generalnego czy też podwykonawcy świadczą umowy bądź okoliczności jakie mają miejsce w danym przypadku i charakter wykonywanych usług.”.

 

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 kwietnia 2017 r. sygn. 2461-IBPP3.4512.183.2017.1.PG

(…) należy wskazać, że podwykonawca to dalszy wykonawca prac (częściowych lub całościowych) w ramach zleconej przez inwestora na rzecz głównego wykonawcy inwestycji. A zatem podwykonawca jest podatnikiem działającym na zlecenie głównego wykonawcy.

Powyższe założenia prowadzą do następujących uogólnień:

  • nie są usługami świadczonymi przez podwykonawców usługi budowlane świadczone bezpośrednio na rzecz inwestorów, gdyż są one świadczone bezpośrednio na rzecz zleceniodawcy usług (a nie wykonawcy);
  • podobnie jest z usługami budowlanymi świadczonymi na rzecz deweloperów budujących nieruchomości na sprzedaż, gdzie deweloper zleca wykonanie przedmiotowych usług np. generalnemu wykonawcy (który nie jest podwykonawcą, lecz wykonawcą).

Natomiast każde dalsze podzlecenie usługi przez generalnego wykonawcę kolejnym usługodawcom jest już podzleceniem i usługi te będą już rozliczone zgodnie z mechanizmem odwróconego obciążenia.

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca zajmuje się produkcją, sprzedażą i montażem rolet, żaluzji oraz markiz przeciwsłonecznych. Powyższe wyroby sprzedaje wraz z usługą montażu bezpośrednio dla klientów krajowych lub jako podwykonawca na budowach. Do wykonania usługi montażu na wysokościach Wnioskodawca wynajmuje sprzęt budowlany, tzn. podnośniki koszowe wraz z operatorem lub rusztowania wraz z usługą jego montażu i demontażu.

Kluczowe znaczenie dla ustalenia, czy w przedmiotowej sytuacji znajdzie zastosowanie mechanizm odwrotnego obciążenia jest określenie statusu podmiotów świadczących usługi budowlane na rzecz Wnioskodawcy.

Aby stwierdzić czy podmioty świadczące usługi na rzecz Wnioskodawcy są podwykonawcami konieczne jest uwzględnienie funkcji poszczególnych podmiotów uczestniczących w realizacji inwestycji budowlanej oraz charakteru relacji pomiędzy nimi.

Mając powyższe na względzie, należy wskazać, że podwykonawca to wykonawca, któremu inny podmiot w ramach otrzymanego zlecenia, powierzył wykonanie całości lub części prac budowlanych.”.

 

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. 2461-IBPP2.4512.149.2017.1.MR)

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia „podwykonawcy”, zatem dla prawidłowego rozumienia tego terminu należy posłużyć się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słownika Języka Polskiego: „podwykonawca – to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy” (http://sjp.pwn.pl/sjp/podwykonawca; 2503008).

Pojęcie to wprowadza zatem na grunt analizowanych przepisów następujące podmioty:

  • podwykonawcę – jako zleceniobiorcę wykonującego podzleconą pracę,
  • głównego wykonawcę – jako podmiot podzlecający podwykonawcy wykonanie częściowe lub całościowe danej inwestycji oraz
  • inwestora – jako podmiot zlecający na rzecz głównego wykonawcy wykonanie danej inwestycji.

W konsekwencji należy stwierdzić, że powyższe uregulowania prawne dowodzą, że aby zaistniał mechanizm odwrotnego obciążenia dla transakcji w zakresie usług budowlanych wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy, to ich przedmiotem muszą być wyłącznie usługi budowlane, które są wykonywane w następującej relacji: podwykonawca – główny wykonawca.

W związku z ww. przedstawionym schematem podmiotów występujących przy świadczeniu usługi budowlanej, należy wskazać, że podwykonawca to dalszy wykonawca prac (częściowych lub całościowych) w ramach zleconej przez inwestora na rzecz głównego wykonawcy inwestycji. A zatem podwykonawca jest podatnikiem działającym na zlecenie głównego wykonawcy.

Powyższe założenia prowadzą do następujących uogólnień:

  • nie są usługami świadczonymi przez podwykonawców usługi budowlane świadczone bezpośrednio na rzecz inwestorów, gdyż są one świadczone bezpośrednio na rzecz zleceniodawcy usług (a nie wykonawcy);
  • podobnie jest z usługami budowlanymi świadczonymi na rzecz deweloperów budujących nieruchomości na sprzedaż, gdzie deweloper zleca wykonanie przedmiotowych usług np. generalnemu wykonawcy (który nie jest podwykonawcą, lecz wykonawcą).

Natomiast każde dalsze podzlecenie usługi przez generalnego wykonawcę kolejnym usługodawcom jest już podzleceniem i usługi te będą już rozliczone zgodnie z mechanizmem odwróconego obciążenia.„.

 

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 24 marca 2017 r. sygn. 1061-IPTPP2.4512.42.2017.2.IR

Wskazać w tym miejscu należy, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia „podwykonawca”, w związku z tym dla prawidłowego rozumienia tego terminu wystarczające będzie posłużenie się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słowniku języka polskiego, podwykonawca to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy (http://sjp.pwn.pl/sjp/podwykonawca;2503008).

Z kolei przy dalszych „podzleceniach” przyjąć należy podejście, zgodnie z którym podwykonawca zlecający jest – w stosunku do swojego podwykonawcy – głównym wykonawcą swojego zakresu prac (i w konsekwencji rozliczy „podzlecone” usługi budowlane na zasadzie odwróconego obciążenia).

Dla jednoznacznego wyjaśnienia jakie relacje łączą inwestora, wykonawcę i podwykonawcę trzeba odwołać się do przepisów prawa cywilnego

W myśl art. 647 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459) przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

W umowie o roboty budowlane, o której mowa w art. 647, zawartej między inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców ( art. 6471 § 1 Kodeksu cywilnego).

Podsumowując przywołane wyżej regulacje należy stwierdzić, że mechanizm odwróconego obciążenia ma zastosowanie przy rozliczaniu podatku z tytułu świadczenia usług budowlanych wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy (poz. 2-48), objętych wskazanymi w tym załączniku symbolami PKWiU, przez podwykonawcę. Podwykonawcą będzie każdy podmiot będący usługodawcą, który nie jest generalnym wykonawcą w ramach danej inwestycji budowlanej, przyjmującym zlecenie wykonania tej inwestycji bezpośrednio od inwestora.”.

VAT podwykonawca – wnioski:

Analiza powyższych interpretacji prowadzi to wniosku, że podwykonawca to podmiot faktycznie realizujący prace wymienione w załączniku nr 14 na rzecz:

a) właściciela nieruchomości lub szerzej „inwestora”,

b) innego podwykonawcy, który swoje prace wykonuje na rzecz „generalnego wykonawcy” lub innego „podwykonawcy”.

Co istotne kluczowe znaczenie mają zapisy umowy lub okoliczności faktyczne. Samo nazewnictwo stron umowy nie może przesądzać o statusie „podwykonawcy” na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Należy przy tym odnotować, że VAT podwykonawca to podmiot, który ma jednoznaczną wiedzę, że jego prace w łańcuchu czynności nie są wykonywane na rzecz właściciela nieruchomości czy też inwestora i są elementem takich prac wykonywanych przez inny podmiot.

W przypadku, gdybyście byli Państwo zainteresowani uzyskanie interpretacji indywidualnej prosimy o kontakt z kancelarią: kancelaria@kloskowski.pl, tel. 882 801 673.