Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy PIT i CIT, które stanowią że płatność gotówkowa stanowi koszt podatkowy tylko do wysokości 15 000 zł.
Zmiana limitu transakcji gotówkowych
W pierwszym rzędzie odnotować należy zmianę art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Nastąpiła zatem zmiana limitu płatności gotówkowych z 15 000 euro do końca 2016 r. na 15 000 zł począwszy od dnia 1 stycznia 2017 r.
Konsekwencje w ustawach o podatku dochodowym na koszt podatkowy
W związku z powyższym do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) wprowadzono art. 22p ust. 1 a do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) wprowadzono art. 15d.
Zgodnie z 15a ust. 1 ustawy CIT podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji przewyższającej kwotę 15 000 zł została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Kluczem jest zatem ustalenie pojęcia transakcji, która co do zasady winna być utożsamiana z umową nawet jeżeli w ramach tej umowy dokonywane są powtarzające się płatności i wystawianych jest więcej niż jedna faktura. Sztuczne dzielenie transakcji poprzez wystawienie odrębnych faktur spowoduje, że do limitu takiej transakcji należy uwzględnić sumę faktur.
Warto również odnotować, że w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji przekraczającej 15 000 zł została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy:
1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody
– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Powyższe zastosowanie znajduje również w przypadku
1) nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych;
2) dokonania płatności po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, z tym że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.
Analiza wskazanych przepisów nie daje odpowiedzi czy rozliczenia między podatnikami na zasadzie potrącenia czy barter winny zostać potraktowane jako płatności za pośrednictwem rachunku bankowego, a co za tym idzie czy stanowią koszt podatkowy.
Przepisy przejściowe
Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (ustawa, która wprowadziła omawiane zmiany) nowe powyższe zasady mają zastosowanie do płatności dokonywanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2016 r. Zasady te nie mają jednak zastosowanie do płatności dotyczących transakcji zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli wartość transakcji nie przekraczała limitu 15 000 euro. Co więcej zasad tych nie stosuje się do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2017 r.
