W wyroku z dnia 22 października 2015 r. (C 277/14 PPUH Stehcemp sp.j. Florian Stefanek, Janina Stefanek, Jarosław Stefanek) TSUE odniósł się do kwestii zachowania prawa do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług, w przypadku nabycia paliwa od podmiotu, którego rzetelność zostanie następnie zakwestionowana a transakcje uznane za „podejrzane”.
Uczciwi nabywcy stają się powszechnie podmiotami czynionymi przez organy podatkowe odpowiedzialnymi finansowo za przestępstwa na wcześniejszych etapach obrotu. W świetle powołanego orzeczenia TSUE w polskiej sprawie taka sytuacja jest niedopuszczalna. Zgodnie z wyrokiem jeżeli materialne i formalne przesłanki powstania prawa do odliczenia zostały spełnione (istniał towar i faktura dokumentująca dostawę): „to niezgodne z zasadami funkcjonowania prawa do odliczenia przewidzianymi przez Dyrektywę VAT jest sankcjonowanie odmową możliwości skorzystania z tego prawa podatnika, który nie wiedział i nie mógł wiedzieć, że w ramach danej transakcji dostawca dopuścił się przestępstwa lub że inna transakcja wchodząca w skład łańcucha dostaw, wcześniejsza lub późniejsza w stosunku do tej, której dokonał ów podatnik, została zrealizowana z naruszeniem przepisów o podatku VAT. Zgodnie z sentencją wyroku „W świetle powyższych rozważań na przedstawione pytania należy odpowiedzieć, iż przepisy szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, takim jak w postępowaniu głównym, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia podatku VAT należnego lub zapłaconego od dostarczonych mu towarów z uwagi na to, iż faktura została wystawiona przez podmiot, który w świetle kryteriów przewidzianych przez te przepisy należy uważać za podmiot nieistniejący i nie ma możliwości ustalenia tożsamości rzeczywistego dostawcy towarów, chyba że zostanie wykazane, w świetle obiektywnych przesłanek i bez wymagania od podatnika ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż rzeczona dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku VAT”
We wspomnianym wyroku TSUE analizował sytuację polskiej spółki jawnej PPUH Stehcemp, która odliczyła podatek naliczony z faktur za paliwo. W ocenie organów skarbowych zostały one wystawione przez nieistniejący podmiot, który nie mógł dokonać transakcji. Sprzedawca nie był bowiem zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, a w rezultacie nie składał deklaracji dla potrzeb tego podatku oraz nie płacił podatku wykazanego na wystawianych fakturach. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej musiał zatem przesądzić czy zakup towaru od niezarejestrowanej firmy, wobec braku przepisów nakazujących weryfikacje sprzedawcy daje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
TSUE w swym wyroku orzekł, że jeżeli materialne i formalne przesłanki powstania prawa do odliczenia zostały spełnione (istniał towar i faktura dokumentująca dostawę), to odliczenie podatku naliczonego przysługuje. Niezgodne z przepisami Dyrektywy VAT UE jest więc kwestionowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego w oparciu o brak szczegółowej weryfikacji dostawcy – nie jest to bowiem rolą podatnika (nabywcy towaru), a organów państwa, które posiadają w tym zakresie właściwe narzędzia. Zgodnie z wyrokiem, organy podatkowe nie mogą w sposób generalny wymagać, żeby podatnik ten badał, czy wystawca faktury za towary lub usługi, których odliczenie ma dotyczyć, dysponuje danymi towarami i jest w stanie je dostarczyć oraz czy wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty podatku VAT, w celu upewnienia się, że podmioty działające na wcześniejszych etapach obrotu nie dopuszczają się nieprawidłowości lub przestępstwa, albo żeby podatnik ten posiadał potwierdzające to dokumenty.
Wyrok ten ma fundamentalne znaczenie dla wszystkich podatników, którym organy podatkowe zakwestionowały prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towaru od podatnika niezarejestrowanego lub takiego, który został uznany za podmiot nieistniejący.
